Dinamičke fluktuacije arterijskog krvnog pritiska, poznate i kao varijabilnost krvnog pritiska (VKP), mogu imati kratkoročne i dugoročne nepoželjne posledice. Tokom hirurških procedura, krvni pritisak se obično meri u jednakim intervalima, što omogućava procenu njegove intraoperativne varijabilnosti, čiji se značaj za perioperativni i postoperativni period još uvek procenjuje.
Intraoperativna varijabilnost krvnog pritiska i dalje je predmet brojnih istraživanja, čije tumačenje nailazi na probleme vezane za nedostatak jasnih definicija i korišćenje različitih definicija od strane različitih autora. U poređenju sa rezultatima varijabilnosti dobijenim u opštoj populaciji, pacijenti koji prolaze kroz opštu anesteziju podložniji su većoj varijabilnosti krvnog pritiska. Tkivna trauma povezana sa hirurškim postupkom uzrokuje nociceptivne podražaje i aktivira simpatički nervni sistem, što povećava broj otkucaja srca (HR) i krvni pritisak. Najčešći pristup u odgovoru na nociceptivne podražaje zasniva se na konceptu multimodalne analgezije, koji kombinuje različite grupe lekova za olakšanje bola. Jedan od lekova koji se koristi u multimodalnoj analgeziji je lidokain, koji se daje u vidu kontinuirane intravenske infuzije. Njegova efikasnost je uglavnom demonstrirana u abdominalnoj hirurgiji, uključujući i velike vaskularne operacije, gde osim svog antiaritmičkog dejstva ima i dodatne pozitivne kardiovaskularne efekte. Stoga je cilj ovog istraživanja bila provera da li upotreba intravenoznog lidokaina može uticati na intraoperativnu varijabilnost krvnog pritiska kod pacijenata koji se podvrgavaju velikim vaskularnim procedurama izvedenim klasičnom (otvorenom) hirurškom tehnikom.
Izvršena je post-hoc analiza podataka prikupljenih tokom prethodne randomizovane kliničke studije autora Gajniak i saradnika (https://doi.org/10.3390/jcm12062312). U originalnoj studiji, pacijenti koji su bili podvrgnuti elektivnoj otvorenoj operaciji abdominalne aorte i/ili ilijačnih arterija su randomizovani u dve grupe; prva grupa je primala intravenoznu infuziju 1% lidokaina, a druga placebo, uz istu stopu infuzije, u oba slučaja istovremeno sa opštom anestezijom. Analizirani su sistolni (SBP), dijastolni (DBP) i srednji arterijski pritisak (MAP), koji su beleženi u intervalima od 5 minuta, počevši od prvog merenja pre indukcije opšte anestezije, do poslednjeg nakon izlaska iz anestezije. Varijabilnost krvnog pritiska je zatim izračunata za SBP i MAP i izražena kao: standardna devijacija (SD), koeficijent varijacije (CV), prosečna stvarna varijabilnost (ARV) i koeficijent hemodinamičke stabilnosti (C10%), a zatim upoređena između obe grupe.
Svi izračunati indeksi u obe grupe su bili uporedivi. U grupama lidokaina i placeba, za sistolni krvni pritisak SD je iznosila 20,17 naspram 19,28; CV 16,40 naspram 15,64; AVR 14,74 naspram 14,08; i C10% 0,45 naspram 0,45. Nisu uočene razlike u pogledu vrste operacije, vremena operacije i anestezije, primene vazokativnih agenasa i intravenoznih tečnosti, uključujući i krv i krvne derivate.
Zaključak ovog istraživanja je da u visokorizičnoj vaskularnoj hirurgiji izvedenoj pod opštom anestezijom, infuzija lidokaina nije imala efekta na varijabilnost arterijskog krvnog pritiska.
Izvor: Gajniak, D., Mendrala, K., König-Widuch, G. et al. Effect of lidocaine on intraoperative blood pressure variability in patients undergoing major vascular surgery. BMC Anesthesiol 24, 170 (2024). https://doi.org/10.1186/s12871-024-02550-5